Holland Dag 2024

De jaarlijkse bijeenkomst van de Stichting Ontstaan van Holland, in 2024 georganiseerd in samenwerking met de Provincie Noord-Holland en de Gemeente Alkmaar, is voorbij. Het was een dag vol boeiende voordrachten en bruisende interactie tussen de aanwezigen. De organisatoren zijn blij met de vele positieve reacties. In het najaar verschijnt op deze website een bundel met samenvattingen van de lezingen. Op 16 mei 2025 is er weer een Holland Dag, in de Centrale Bibliotheek van Rotterdam.

Programma

9.30 uur Inloop met koffie en thee

10:00 uur Opening
Opening van de Holland Dag door Roos van Oosten (dagvoorzitter) en René Proos (voorzitter Stichting Ontstaan van Holland).
Welkomstwoord door Anjo van de Ven, wethouder gemeente Alkmaar.
Welkomstwoord door Jelle Beemsterboer, gedeputeerde provincie Noord-Holland.

10.15 uur Rob van Eerden Introductie op het thema van de dag
Rob van Eerden is beleidsadviseur archeologie bij de provincie Noord-Holland.

10.25 uur
Peter Vos De landschapsvorming van Noord-Holland rond het jaar 1000
Peter Vos is kwartairgeoloog en werkt voor de Geologische Dienst van Nederland (GDN). Hij houdt zich onder meer bezig met het maken van paleogeografische landschapsreconstructies.

10.50 uur Jan de Koning Archeologie van Noord-Holland rond het jaar 1000
Er blijken in heel Kennemerland en Noord-Holland duidelijke voorbeelden te zijn van nederzettingen die rond het jaar 1000 bewoond waren. Deze tonen ons een onbekende wereld met grote agrarische nederzettingen, waarvan er slechts een paar zouden uitgroeien tot de eerste steden.
Jan de Koning werkt als senior-archeoloog bij Hollandia Archeologie.

11.15 – 11.45 Koffiepauze

11.45 uur Kees Nieuwenhuijsen Persoonsnamen in de Middeleeuwen
In de loop van de Middeleeuwen gaven ouders in de Lage Landen hun kinderen steeds vaker Bijbelse namen. Noord-Holland bleef opvallend lang vasthouden aan de oude Germaanse naamgeving.
Kees Nieuwenhuijsen is re-enactor, auteur en penningmeester van de stichting Ontstaan van Holland.

12.10 uur Menno Dijkstra Boerderijbouw in Noord-Holland tijdens de Grote Ontginningen (10de-13de eeuw)
Rond het jaar 1000 vind een belangrijke overgang plaats in de bouwwijze van boerderijen. Aan de hand van diverse opgravingen van middeleeuwse nederzettingen wordt ingegaan op de verspreiding van deze nieuwe bouwwijze in het graafschap Holland.
Menno Dijkstra is archeoloog aan de UvA en daarnaast eigenaar van Diggel Archeologie. Hij is gespecialiseerd in middeleeuwse archeologie.

12.35 uur Peter Bitter Opkomst, ondergang en heropleving, Alkmaar in de 10de tot 13de eeuw
In de ondergrond van Alkmaar liggen de resten van een nederzetting die ontstond in de 10de eeuw en twee eeuwen later bij enkele zware overstromingsrampen grotendeels met de grond gelijk is gemaakt.
Peter Bitter is sinds 1991 gemeentelijk archeoloog van Alkmaar en heeft met zijn team talrijke onderzoeken in de binnenstad van Alkmaar uitgevoerd en gepubliceerd.

13.00 - 14.10 uur Lunchpauze
Tijdens de lunchpauze is er gelegenheid om de nabijgelegen Grote Sint-Laurenskerk te bezoeken, waar een orgelconcert plaatsvindt, en om 13.30 een korte rondleiding zal worden gehouden.
In de foyer van Theater De Vest wordt de lunch geserveerd en zullen posterpresentaties van deelnemers aan de Holland Dag te zien zijn. Uitgeverij Omniboek verzorgt een boekentafel. Er is ruim gelegenheid om elkaar te ontmoeten en te spreken.

14.10 uur Lisa Timmerman Kolonisatie en ontginning van de Vier Noorder Koggen (800-1300)
West-Friesland onderging in de middeleeuwen een volledige transformatie. De wildernis werd onderworpen aan een strak patroon van greppels, sloten en landbouwgronden. Deze ingrepen vormen nog altijd het fundament van het tegenwoordige landschap.
Lisa Timmerman is landschapshistoricus en werkzaam bij het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland.

14.35 uur Piet Kleij Van Crommenije tot Twiske
Over de ontginningen in de Zaanstreek.
Piet Kleij is gemeentelijk archeoloog van Zaanstad, Oostzaan en Wormerland

15:00 uur Nancy de Jong-Lambrechts Vragen rond de abdij van Egmond
Op de plek van het huidige abdijcomplex heeft sinds de 10de eeuw de grootste abdij van Holland gestaan, opgericht door de graven van Holland. Er is veel onderzoek naar de abdij verricht en er zijn reconstructies gemaakt, maar kloppen deze wel?
Nancy de Jong-Lambregts is gemeentelijk archeoloog van Alkmaar en promovenda aan de Universiteit Tilburg.

15.25 – 15.50 uur Theepauze

15.50 uur Rachel Schats Leven en dood in Geddingmore
Skeletonderzoek naar de menselijke resten gevonden bij Nieuwe Niedorp.
Rachel Schats is Universitair Hoofdocent aan de Universiteit Leiden, Faculteit der Archeologie en doceert menselijke osteoarcheologie.

16.05 uur Anton Cruysheer Munten van de graven van Holland, 1100-1300
Op basis van enkele uitgebreide muntonderzoeken blijkt dat de Hollandse graven de beschikking moeten hebben gehad over verrassend grote hoeveelheden zilver en dat in de regio Egmond al vanaf de late 11de eeuw muntslag heeft plaatsgevonden.
Anton Cruysheer is van oorsprong archeoloog en werkzaam als manager erfgoed bij stichting Landschap Erfgoed Utrecht. Daarnaast is hij actief als archeologievrijwilliger.

16.30 uur Christiaan Schrickx Een schatvondst uit de tijd van de Westfriese Oorlogen
De schat van Hoogwoud trok in 2023 internationaal de aandacht. Deze detectorvondst bestaat uit vier gouden oorhangers, twee stukken goudblad en 39 kleine zilveren penningen. De voorwerpen zijn in de grond verstopt in de tijd van de Westfriese Oorlogen en van groot belang voor ons beeld van de Friese en specifiek West-Friese geschiedenis.
Christiaan Schrickx is als archeoloog en historicus werkzaam bij Archeologie West-Friesland.

16.55 uur Roos van Oosten Samenvatting van de dag en afsluiting

17.00 - 18.00 uur Borrel voor alle deelnemers in de foyer

De Holland Dag 2024 wordt mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Alkmaar en het Cultuurfonds Noord-Holland.